मोनालिसा

'सूर्यास्ताचा देखावा' हा विषय चित्रकलेच्या परीक्षेत आल्यावर गुण्या वापरून डोंगर,कोनमापक वापरून सूर्य,पट्टी वापरून घर आणि मराठी अंकगणितात असलेला चार आकडा काढून उडणारे पक्षी काढणे याच्या वर कधी माझी चित्रकला जाऊ शकली नाही.तसेच 'लिओनार्डो दा व्हींची' आणि 'मोनालिसा' हि लोक इयत्ता आठवीच्या इतिहासातल्या पुस्तकाबाहेर कधी आलीच नाहीत आणि 'पिकासो कि पैंटिंग मेरा पिछा पकड के टेक्सास मे नाचे मिल के' या गाण्याबाहेर माझा आणि पिकासोचा कधी संबंधही आला नाही.थोडक्यात काय तर मी चित्रकला किव्वा पेंटिंग यांच्या वाट्याला गेल्याचे माझ्या स्मरणात नाही.

 

पॅरिस मध्ये असलेले 'लुव्र' म्युझियम अशाच गोष्टींसाठी प्रसिद्ध आहे.मी सकाळी साधारण दहा साडेदहाला इथे पोहोचलो.हॉटेलमधूनच खूणगाठ बांधून आलो होतो कि काहीही झाले तरी म्युझियम आतून पहायचे नाही.एकट्या मोनालिसा साठी हजारो रुपये खर्च करण्याइतका मी शौकीन नाही.आणि मला त्या चित्रांमधले काही कळातही नाही.त्यापेक्षा त्या दालनाबाहेर असलेल्या असंख्य गोष्टी पाहण्यात मला जास्त मजा येईल.

इतका कठोर निग्रह असूनही त्या भव्य संग्रहालयाबाहेर आल्यावर मनाची चलबिचल झालीच.ठरवलेल्या सगळ्या गोष्टी 'मोनालिसा आज नाही पाहणार तर कधी ?' या प्रश्नासमोर पार फिक्या पडल्या आणि 'चल मोनालिसा आज तेरे खातीर' अशा अविर्भावात मी लुव्रच्या पायऱ्या चढू लागलो.

मजल दरमजल करीत मोनालिसाचे दालन गाठले.अतिशय मोठी खोली आहे.दालनाच्या चारही बाजूला अप्रतिम कलाकारी आहे.आणि त्यातली एक संपूर्ण भिंत मोनालिसाने व्यापली आहे.मी शब्द 'व्यापली' आहे असा जरी वापरला असेल तरी तिचे मूळ पेंटिंग हे फक्त २१ x ३० इंचाचे आहे म्हणजे आपला प्रिंटिंग चा A२ आकाराचा कागद असतो त्यापेक्षा जरासे मोठे.मात्र त्या पूर्ण भिंतीवर तेवढे एकच चित्र लावलेले आहे.त्या दालनातील प्रत्येक इसम तिच्याच कडे पाहत असतो.फक्त सेल्फी काढताना आणि परत निघताना तिच्याकडे पाठ करतो बाकीचे वेळ फक्त मोनालिसा.

अगदी जवळ जाऊन मोनालिसा न्याहाळली.चित्र किती सुंदर आहे वगरे मला विचारलं तर हा पाहणाऱ्याचा दृष्टिकोन आहे असं मी म्हणेन.पण जितकी प्रसिद्धी आणि चर्चा तिची झालीये त्याच्या तोडीचे कौतुक मी तरी नक्की करू शकत नाही एवढे निश्चित.अर्थात एक कलाकृती म्हणून अप्रतिम असेलही आणि आहेच पण मग तिथे असलेल्या बाकीच्या कलाकृतीही तितक्याच तोलामोलाच्या वाटतात.

या वेळी मी सर्वात जास्त आनंद घेतला तो लोकांच्या नमुनेदार मानसिकतेचा.डोळ्यांनी पाहणाऱ्या लोकांपेक्षा कॅमेऱ्याच्या आयपीस मधून डोकावणारे डोळे जास्त पहायला मिळत होते.मी पाहिली नाही तरी चालेल पण माझ्यासोबत सेल्फी मध्ये मोनालिसा आली पाहिजे मग भले माझी बायको का शेजारी असेना या जोशात सेल्फी काढणारे लोक मला जास्त मजेशीर वाटत होते.गणपतीच्या दहा दिवसात दगडूशेठ गणपतीच्या मंदिरात ज्याप्रकारे लोक गर्दीतून आपला मोबाईल वर करून फोटो काढतात अगदी तसेच दृश्य इथे अनुभवायला मिळाले.मला दर्शन नाही झाले तरी बेहेत्तर पण फोटो आला पाहिजे हि चढाओढ माझे मनोरंजन करत होती.लोकांची तिला कॅमेऱ्यात टिपण्याची तळमळ वाखाणण्याजोगी होती.

बरं पेंटिंग कोणी काढले,किती साली काढले,किती वर्ष लागली,ते काढण्यामागची प्रेरणा काय हि माहिती घेण्याची उत्सुकता फार थोड्यामध्ये जाणवली.चित्र एका मोठ्या बुलेट प्रूफ काचेत ठेवले आहे.आणि दोन्ही बाजूला सिक्युरिटी गार्ड उभे आहेत.मोनालिसाच्या बरोब्बर समोरच्या बाजूला असलेले चित्र मला जास्त आवडले.खऱ्या अर्थाने संपूर्ण भिंत व्यापलेले हि कलाकुसर जास्त लक्ष वेधून घेते.

असो,ते आठवीच्या पुस्तकात द विंची आणि त्याची ती मोनालिसाचा आज पुन्हा नव्याने उलगडा झाला.आज त्या पिकासोची न कळणारी चित्र पहायची संधी मिळाली.सर्वात जास्त लोकांकडून भेट दिले जाणारे कला संग्रहालय अशी समर्पक बिरुदावली याला का मिळाली आहे याची जाणीव पदोपदी झाली.डोळे दिपवणारी पेंटिंग्स,डोळ्यात न मावणारी झुंबरे,नजर जाईल तितके लांब कॉरीडोअर्स असे हे आठ विविध भागात विभागलेले जगप्रसिद्ध लुव्र

म्युझियम.जगभरातील लोक इथे येऊन या संग्रहालयातील चित्रांवर डॉक्टरेट करतात.वर्षनुवर्षं इथली कलाकारी न्याहाळतात मी तर चार तासांसाठी आलो होतो.जमेल तितक्या गोष्टी डोळ्यात साठवल्या आणि मोनालिसाचा निरोप घेतला.

सल याचीच राहते कि वेळेची कमतरता आणि मोनालिसा पाहण्याचा उत्साह यात आपण बाकीची कलाकारी नीट पाहू शकत नाही.इथे भेट देणार असाल तर नक्की वेळ बरोबर घेऊन जा आणि या बाईच्या पलीकडेही पाहण्यासारख्या अनंत गोष्टी इथे आहेत त्या देखील तितकाच आनंद घेऊन पहा...सगळी चित्र आणि शिल्प संगहालयाच्या वेब साईट वर हाय रिसोल्युशन मध्ये सहज उपलब्ध आहे त्यामुळे कॅमेऱ्यातून पाहण्यापेक्षा डोळ्यांनी नक्की पहा..मजा अजून जास्त येईल...

हृषिकेश पांडकर