लाकडी बूट

 

भाईंची देहरुपी प्रतिमा आपल्यातून केव्हाच परतलीये. मात्र आपल्या दैनंदिन जीवनात लेखणीने विसावलेले पुलं हे चिरकाल आपल्यात असणार हे नक्की. परवा दुपारच्या जेवणा सोबत तोंडी लावायला पुलंचे 'अपूर्वाई' घेऊन बसलो होतो. डोळे मिटून कुठलेही पान उघडले आणि वाचायला सुरुवात केली तरी पहिल्या ओळीपासून आपल्या भोवताली असलेल्या गोष्टी टिपणारे पुलं जवळचे वाटत राहतात.

पहिल्यांदा परदेशी निघण्यापूर्वी चालू असलेल्या तयारीच्या वेळी आलेले चपला बुटांचे वर्णन वाचत असताना या वरील फोटोची आठवण झाली आणि हा लिहिण्याचा घाट घालावासा वाटला.

 

इंग्रजी धरतीला आणि तिथल्या हवेला टिकेल असा बूट जो भाईंना बनवायला सांगितला होता ते वर्णन वाचून मला हा ‘क्लॉग’ अर्थात लाकडी बूट आठवला.हॉलंड मध्ये असताना हे लाकडी बूट बनवायचा छोटा कारखाना पहिला होता.दिसायला जरा मजेशीरच असतो.लाकडी पेटीत पाय ठेवल्याचा भास व्हावा असा तो आकार.पिवळे,निळे,लाल रंगाचे बूट त्यावर ट्युलिपच्या फुलांची नक्षी आणि मुलीं प्रमाणेच चालताना टॉक-टॉक आवाज करण्याचा आनंद.

पद्धतशीर गोलाकार असलेले हे सर्व मापातील बूट पहायला जितकी मजा येते तितकीच मजा घातल्यावर देखील येते. सुरुवातीला लाकडी पायताणाचा आणि आपला तास काही संबंध नसल्याने तोल सांभाळत चालणे हा भाग महत्वाचा ठरतो.लाकडी ओंडक्यावर कोरीव काम करून तो बूट बनवला जातो. पुढे त्याला पॉलिश, रंगरंगोटी आणि आकाराची जुळवाजुळव करून परिपूर्ण केले जाते.

शेतांमध्ये,खाणीत किव्वा कारखान्यात काम करण्यासाठी पायाला संरक्षण म्हणून या बुटांचा वापर केला जातो.काही लोकांशी बोलल्यावर असे समजले कि हे लाकडी बूट गरीब लोकांचे पायताण म्हणून देखील ओळखले जाते. थोडक्यात हलक्या प्रतीचे आणि एका ठराविक कामगार वर्गाचे म्हणून देखील या कडे बघितले जात असे. मात्र आता ती परिस्थिती राहिली नाहीये. असेच लाकडी पायताण मात्र चप्पल सदृश्य मी जपानला पहिले आहे. ज्याला 'गेता' म्हणून संबोधले जाते. 'गेता' म्हणजे लाकडी पारंपरिक जपानी पद्धतीची चप्पल. आता मात्र या लाकडी बुटांकडे फॅशन म्हणूनही पहिले जाते.

या दुकानातून फिरत असताना सहज मी याची किंमत पहिली. माझ्या मापाचे ३५ युरो ला होते. पुलंचा बूट ४८ रुपयांचा होता हा बूट ३५ युरोचा. म्हणजे जवळपास ३५०० रुपयांचा तो हि लाकडी बूट. सुरुवातीला या बुटाला पाय लावायची माझीही हिम्मत होईना. मजा म्हणून विकत घेण्याची इच्छा किंमत वाचूनच विरली. कारण घरी आणून ते बूट इथे घालायची तशी सोय नाही. पण न राहवून छोट्या मापाची जोडी घेतली फक्त आठवण म्हणून.

त्या दुकानात असलेल्या या प्रकारच्या बुटांचे असंख्य प्रकार,रंग,आकार पाहताना आणि लाकडी असल्याने थोडे जड आणि वाजणारे बूट घालून चालताना मजा येत राहते.हे क्लॉग विविध नृत्यप्रकारात देखील मोठ्या प्रमाणात वापरले जातात.चालताना निर्माण होणारा आवाज या वैशिष्ट्याचा नाचताना पुरेपूर वापर केला जातो.

दुकानातून बाहेर पडताना या नाविन्यपूर्ण बुटाच्या आठवणी घेऊन बाहेर पडलो.अजून एक नवीन गोष्ट पहिल्याच आणि अनुभवल्याचा आनंद होताच.आणि तोच आनंद आज पुलंनी पुन्हा एकदा नव्याने आठवून दिला.

पुलंच्या वर्णनाचा गाभा अर्थातच भिन्न होता. पण त्या निमित्ताने या लाकडी बुटांची आठवण झाली. बहुरंगी आणि बहुढंगी प्रसिद्धी असलेल्या युरोपला भेट देणार असाल आणि पुरेसा वेळ हातात शिल्लक असेल तर धावती का होईना पण हा मजेशीर बूट नक्की पहा. विकत घ्यायचा निर्णय मी तुमच्यावर सोपवतो. पण पहा तरी नक्कीच. कारण जुन्या आणि बुटक्या पवनचक्क्या,स्तब्ध करणारे निसर्ग सौन्दर्य, मनसोक्त रंग उधळणाऱ्या ट्युलिपच्या बागा हे सगळे पाहत असताना हे छोटे लाकडी बूट राहून जायला नकोत…एवढच…

हृषिकेश पांडकर

११.०२.२०२०