Skyline of New York

 शहराच्या एकूणच रचनेवरून किव्वा निसर्गातील मानवी हस्तक्षेपामुळे तयार झालेले क्षितिज म्हणजेच कदाचित 'स्कायलाईन' होय.हस्तक्षेप म्हणण्याचे कारण असे कि नदीकाठी,समुद्र किनाऱ्यावर किव्वा टेकडीच्या पायथ्याला वसलेल्या शहरी रचनेमुळे तयार झालेले चित्र म्हणजेच कदाचित 'स्कायलाईन' असावी या मतावर मी ठाम होत चाललोय.

 

शहराची स्कायलाईन हि त्या विशिष्ट शहराची स्वतंत्र ओळख असते.काही शहरे तर केवळ स्कायलाईन पाहून ओळखता येऊ शकतात.जणू काही ती स्कायलाईन त्या शहराच्या स्वाक्षरीचे काम करते.अशीच एक नावाजलेली स्कायलाईन म्हणजे न्यूयॉर्क शहराची. सात आश्चर्यांपैकी एक असलेल्या 'स्टॅच्यू ऑफ लिबर्टी'च्या प्रांगणातून किव्वा न्यू जर्सीच्या कडेवरून दिसणारी न्यूयॉर्कची स्कायलाईन कायमच लक्ष वेधून घेते.

हडसन नदी जिथे अटलांटिक महासागराला मिळते साधारण त्या भागातून न्यूयॉर्कची स्कायलाईन मनसोक्त आणि डोळेभरून पाहता येते.जगातील प्रमुख आर्थिक,व्यावसायिक आणि सांस्कृतिक केंद्रांच्या इमारती आणि मुख्यालये डोळ्याचे पारणे फेडतात.एम्पायर स्टेट,वर्ल्ड ट्रेंड सेंटरचे स्मरण स्मारक या गोष्टी प्रकर्षाने लक्ष वेधून घेतात.

लक्ख ऊन किव्वा रात्रीच्या दिव्यांच्या लखलखाटात सजलेली मॅनहॅटनची स्कायलाईन न्यूयॉर्क भेटीतील 'चुकवू नये' या सदरात मोडणारी गोष्ट.शहर कसे असेल याची प्रचिती शहराबाहेरून यावी या ताकदीची हि रचना शहराविषयीचे आकर्षण अजूनच वाढवते.

हीच स्कायलाईन पाहण्यासाठी काही विशिष्ट जागा आहेत.प्रत्येक ठिकाणावरून याच शहराचं रुपडं वेगळं दिसू शकतं.ब्रुकलीन ब्रिज,न्यू-जर्सी शहराचा किनाऱ्यालगतचा भाग,गव्हर्नर आयलंड फेरी किव्वा लिबर्टीची फेरी.प्रत्येक ठिकाणावरून दिसणारा नजारा वेगळा असतो आणि प्रत्येक वेळी तो जास्त आवडतो.शहरात शिरण्याआधी प्रथमदर्शनीच या शहराच्या प्रेमात पडायला लावणारी स्कायलाईन डोळ्यात साठवताना नजर तोकडी पडते एव्हढे निश्चित.

अमेरिकेच्या आणि पर्यायाने जगाच्या आर्थिक महासत्तेला भेट देण्याची संधी मिळाली तर हि स्कायलाईन पहायला विसरू नका.शहरातल्या गोष्टी या ओघाने पाहता येतीलच पण ज्या शहरात चाललोय ते बाहेरूनही तितकेच सुंदर आहे याचा प्रत्यय घ्यायची संधी सोडू नका.शहराचे अंतरंग ज्या प्रगत तंत्रज्ञानाने सजले आहे तितक्याच दिमाखात बाह्यरूप देखील आखीव-रेखीव आणि विलोभनीय याचा अनुभव नक्की येईल.

हृषिकेश पांडकर

१०.०९.२०१८

The skyline of New York is a monument.

New York | USA

 

शिक्षक दिनाच्या मनापासून शुभेच्छा

 पहिल्या पावलापासून ते आजवरच्या प्रत्येक प्रवासात साक्षीदाराची आणि मार्गदर्शकाची भूमिका बजावणाऱ्या आईला वंदन आहेच,

पण अयोग्य वेळी घरी अवतरण्यापासून ते सणासुदीला,आनंदात आणि दुःखात एक कुटुंब म्हणून उभ्या असलेल्या सर्व नातेवाइकांकडूनही खूप शिकलो..

खुर्चीला धरून उभे राहण्यापासून ते स्वबळावर दोन्ही पायांवर उभे रहायला शिकवणाऱ्या बाबांना वंदन आहेच,

पण दिवाळीच्या आदल्या रात्री फटाक्यांची योग्य वाटणी करण्यापासून ते वेगसच्या कसिनो मध्ये 'हे घे लाव अजून पैसे' म्हणणाऱ्या भावाकडूनही खूप शिकलो..

नवरा-बायकोच्या विनोदावर तितक्याच सहजतेने हसणाऱ्या आणि आमच्या चौकोनी कुटुंबात बेमालूम मिसळलेल्या बायकोला वंदन आहेच,

पण रक्षाबंधन आणि भाऊबीजेला नेमाने हफ्ते घेण्यापासून ते 'दादा मला एक वाहिनी आण' या आणि इथून पुढल्या प्रवासातही एक स्वतःची ओळख निर्माण करणाऱ्या लाडक्या बहिणींकडूनही खूप शिकलो..

हातात खडू आणि बाजूला फळा असलेल्या शिक्षकांना तर वंदन आहेच,

पण वेळेवर घंटा देणाऱ्या आणि सुट्टीची बातमी आणणाऱ्या शिपाई काकांकडूनही खूप शिकलो..

'सुसंस्कार' या परिघाबाहेरही जग आहे याची जाणीव करून देणाऱ्या आणि यश,अपयश,प्रगती,अधोगती,मंगल अमंगल या आणि अशा सर्व प्रसंगात खंबीरपणे पाठीशी उभ्या असलेल्या मित्रांना वंदन आहेच,

पण निंदकाचे घर असावे शेजारी या बाण्याला तंतोतंत जागलेल्या निंदकांकडूनही खूप शिकलो...

सिग्नलला झेब्रा क्रोसिंगच्या मागे थांबण्या पासून ते सुजाण नागरिक म्हणून घेता येईल इथपर्यंतचे सर्व साधे सोपे नियम पाळणाऱ्या लोकांना वंदन आहेच,

पण तेच झेब्रा क्रोसिंग बिनादिक्कत ओलांडून सिग्नल मोडणाऱ्या आणि सामाजिक कुठलाच नियम आम्हाला लागू नाही अशा अविर्भावात वावरणाऱ्या सर्वांकडूनही खूप शिकलो..

सहज आठवणाऱ्या आणि डोक्यात येणाऱ्या प्रत्येक गुरूला वंदन आहेच,

पण नकळत शिकवून जाणारी प्रत्येक व्यक्ती हि गुरुतुल्यच ...

ज्या सर्वांकडून जे काही उणं-दुणं शिकलो त्या सर्वांना शिक्षक दिनाच्या मनापासून शुभेच्छा 

हृषिकेश पांडकर

०५ सप्टेंबर २०१८

 

कॅनव्हास

फळ्यावर लिहिलेला गृहपाठ आहे तसा उतरवता सुद्धा येत नाही का तुम्हाला ? अरे पहिली वेलांटी लिहिलेली दिसत असून सुद्धा दुसरी वेलांटी कशी देतोयेस तू ? , फळ्यावर काढलेल्या चित्रातला मुलगा बघ आणि तुझ्या वहीतला मुलगा बघ खूप साम्य असले पाहिजे अशी अपेक्षा नाही पण किमान मुलगा तरी वाटू दे कि' या आणि अशा अनंत पालूपदांच्या वातावरणात बालपण आणि पुढे तारुण्यही सरल्यामुळे समोर असलेली गोष्ट आहे तशी रेखाटने हि गोष्टही कधी शिताफीने जमली नाही. पुढे दुर्दैवाने कम्प्युटरला समर्पित झाल्यामुळे Ctr C + Ctr V देवदूतासारखे वाटायला लागले.

 

समोर लिहिलेले वाक्य तसेच्या तसे लिहिताना हि तऱ्हा होती तिथे प्रत्यक्षात समोर टांगलेले सहा बाय तीन फुटाचे चित्र हुबेहूब उतरवणे तेही तितक्याच ताकदीने आणि चोख रंगसंगतीने या गोष्टीने मी प्रचंड भारावून गेलो होतो.

किती दिवस किव्वा कदाचित महिन्याची मेहनत त्यामागे ओतली असेल हा वेगळाच भाग पण उभे राहून ते चित्र पूर्णत्वाला नेणे हि गोष्ट अतिशय कौतुकास्पद आहे.असंख्य लोकांचा आवाज,त्यांचे सारखे मधून चालणे,थांबून फोटो काढणे या आणि अशा अनेक व्यत्ययांवर मत करून ती प्रतिमा रेखाटून पूर्ण करणे हि कमालीची बाब होती.

कलाकार व्यक्ती हि वयाच्या सत्तरीला टेकली असावी.पण ब्रश धरल्यावर त्यांचा हात तसूभरही थरथरला नाही हे विशेष.रंगांची छटा ठरवणे त्याप्रमाणे ती आधी बनवणे आणि ती मनासारखी झाल्यावर ब्रश कॅनव्हासला टेकवणे या क्रिया डोळ्यांना देखील सुखावणाऱ्या होत्या.मी तिथे जेमतेम १५ मिनिटे होतो पण त्या संपूर्ण वेळात त्या आजोबांनी चित्रा व्यतिरिक्त कुठेही लक्ष दिले नाही.माझ्यासारखे किमान वीस लोक त्यांच्या भोवती होते पण बोलणे तर सोडाच त्यांनी मान वळवून पहिले सुद्धा नाही.

बाकी मांडलेली चित्र उत्तम असणारच त्या शिवाय ती तिथे असणे शक्य नाही पण कलाकृती आकार घेत असताना पाहण्यात वेगळीच मजा होती.चित्र जरी तंतोतंत सारखे होते तरी त्यातील मेहनत स्पष्ट दिसत होती.एकूणच ती पंधरा मिनिटे नवीन गोष्टी पाहण्यात आणि शिकण्यात गेली.त्या काकांचे अभिनंदन किव्वा कौतुक करायची इच्छा होती पण त्यांना थांबवून बोलण्ययाची हिम्मत झाली नाही.गुपचूप फोटो घेऊन तिथून निघालो.

अशीच एक चित्र काढणारी युवती मी अमेरिकेत सेंट्रल पार्क मध्ये पहिली होती तिची आठवण झाली.तेव्हा निसर्गचित्र होते तर या वेळच्या चित्राचा गाभा वेगळा होता.दोन्ही प्रसंगात दोन गोष्टी प्रकर्षाने जाणवल्या त्या म्हणजे कलाकृती पूर्ण होईपर्यंत तो कलाकार आणि त्याची कलाकृती यामध्ये तिसरा कोणी येऊच शकत नाही आणि वर वर फक्त पाहून चित्र काढणे एवढी सोपी गोष्ट वाटत असली तरी त्यासाठी लागणारे कौशल्य हे अवगतच असावे लागते.

कलाकृतीविषयी अचंबा आणि कलाकारांविषयी कौतुक या दोन्ही भावना मनात ठेवून आठवणीदाखल फोटो सोबत घेऊन मी मोनालिसा साठी असलेले 'लुव्र' म्युझियम सोडले.चित्रकलेतील आपली गती आणि जाण कमी असूनही या चित्राने दिलेला आनंद वेगळाच होता.शेवटी ती कलाच,प्रत्यक्ष कलाकाराला समाधान तर देतेच पण सामान्यांना देखील तितकाच आनंद देण्याची कुवत राखते.

हृषिकेश पांडकर

Art gallery | 2018