Chapel Bridge

 वयाची बत्तीशी पुण्यालाच अर्पण केल्यामुळे पूल किव्वा ब्रिज या शब्दांशी काही ठराविक नावे वयानुसार अंगवळणी पडली.जेमतेम दोन नद्या त्या नद्यांची 'पात्र' कालानुरूप 'फुलपात्र' होऊ लागलीयेत हा भौगोलिक बदलाचा दुःखद भाग समजून त्यावर तात्पुरती अलगद चादर घालुयात.तेवढेच मानसिक समाधान.असो,या नद्यांवर असलेले पुण्यातील पूल म्हणजे नवा पूल,बालगंधर्व पूल,एस.एम.जोशी पूल, झेड ब्रिज,राजाराम पूल आणि म्हात्रे पूल इत्यादी.

 

कसबा पेठेत लहानपण गेलं त्यामळे सुरुवात नव्या पुलाने केली.घराजवळची सर्वात जवळची बाग म्हणजे 'संभाजी उद्यान' त्यामुळे बालगंधर्व पूल नित्याचा झाला.शिक्षणाच्या ओघाने एस.एम.जोशी ब्रिज परिचयाचा झाला.माझ्या प्रेमाचा आनंद असला तरी पुण्यातील अनेक युगुलांच्या आनंदाचा साक्षीदार असलेला झेड ब्रिज हा सर्वश्रुत होताच.त्याच प्रमाणे केवळ गणपती विसर्जनाला इथे गर्दी होते आणि अलका टॉकीज हे पुण्यातील जुने चित्रपटगृह असून तेथे खूप छान इंग्रजी सिनेमे लागायचे,अशा चित्रपटगृहाकडे नेणारा म्हणून 'लकडी पूल' आपलासा वाटत आला आहेच (मात्र नावाप्रमाणे हा पूल लाकडाचा नाहीये).लग्नाची कार्यालये,ढोल-ताशांचा सराव आणि फटाक्यांची दुकाने यामुळे वेगळे अस्तित्व निर्माण करणारा म्हणून म्हात्रे ब्रिजची ओळख आहे.केवळ सिंहगड रोडला जोडणारा आणि एखादा पत्ता सांगण्यास जिव्हाळ्याची खूण असणारा राजाराम पूल.अशा अनंत कारणांनी वावर असलेले आणि इथून पुढेही राहणारे पुण्यातले पूल किव्वा ब्रिज झिजवण्याची संधी मला मिळाली.

त्यानंतर मुंबईचा बांद्रा-वरळी 'सी लिंक' पाहण्याचा योग्य आला.कालांतराने कोलकात्याच्या हावडा पासून ते ब्रुकलिन आणि गोल्डन गेट ब्रिज पर्यंतचा अनुभव झाला.पण या फोटोसारखा अनुभव कुठेच आला नाही.

आता मुद्द्याकडे वळतो,वर वर्णिलेले आणि पाहिलेले पाण्यावरील सर्व पूल एकतर दगडाचे होते किव्वा लोखंड आणि तत्सम धातूचे होते मात्र हा फोटोतला पूल पूर्णपणे लाकडापासून बनविलेले आहे हा सर्वात मुख्य फरक.दुसरा तितकाच महत्वाचा फरक असा जाणवला कि हा संपूर्ण लाकडी पूल छताखाली बंदिस्त आहे.म्हणजे पावसात पुलावर उभे राहूनही भिजण्याची सुतराम शक्यता नाही.लाकडी बांधकाम आणि छप्पर असलेला हा 'Reuss ' (हा शब्द मराठीत कसा उच्चारला जातो याची कल्पना नाही) नदीवर बांधलेला संपूर्ण युरोपातील सर्वात जुना अशा प्रकारचा पूल आहे.

या पुलावरून फिरण्याचा अनुभव फार वेगळा होता.कारण पुलावर उभे राहून आकाश दिसत नाही अशी अवस्था इथे सर्वप्रथम पहायला मिळाली.याबरोबरच पुलावरून चालताना दुतर्फा असलेल्या लाकडी बांधणीवर बाहेरील बाजूने फुलाने सजलेले कठडे जास्त लक्ष वेधून घेतात.याच बरोबर पुलाच्या छतावर आतील बाजूने लावलेली सोळाव्या शतकातील ऐतिहासिक चित्रे भुरळ घालतात.

प्रत्यक्षदर्शी पूल तसा खूप मोठा नाहीये पण या वेगळेपणामुळे नक्कीच लक्षात राहतो.छतावर बाहेरील बाजूने जमा झालेले शेवाळे लांबून पाहताने पुलाचे सौन्दर्य वाढवते.पुलाच्या मध्यातून सभोवताल न्याहाळणे हा देखील मजेशीर भाग आहे.पुलाच्या उजव्या बाजूला विविध हॉटेल्स असल्याने नदीकडे तोंड करून मांडलेले टेबल्स आणि त्यावर दारू रिचवणारी गोरी जनता हेवा करण्याजोगी वाटते.

असा हा जगातील सर्वात जुना 'ट्रस' बांधणीतील पूल स्विझर्लंडच्या सौन्दर्यात अजूनच भर टाकताना दिसतो.आजूबाजूला असलेली म्युझियम,खरेदीची असंख्य दुकाने आणि हॉटेल्स असूनही ही लाकडी गोष्ट आपले वेगळेपण तितकेच जपून ठेवते आणि आकर्षितही करते.स्विझर्लंडच्या श्रीमंतीच्या व्याख्येत बसत नसला तरी त्या सधनतेत मोलाची भर टाकणारा २०५ मीटरचा लाकडी पूल नक्कीच प्रेक्षणीय आहे हे नक्की.

- हृषिकेश पांडकर

Kapellbrücke -

One of the oldest wooden foot-bridges in Europe.

Chapel Bridge | Switzerland | June 2018